Bütün kripto piyasası çökerken dahi, en büyük hikaye Terra’nın UST ve LUNA’sının patlamasıydı. Kriptoda bugüne kadarki en çılgın haftanın ortasında, Terra’nın stabilcoini ve tokeni bakışlar arasında çöktü. Önceden en büyük 10 kripto arasında yer alan LUNA, yüzde 100’lük bir değer kaybetti ve 1 dolarda sabit olmak üzere tasarlanan UST de 0,13 dolarda dibe vurdu.
Peki ne oldu?
Olayda birkaç güç vardı. İlki, Terra’nın mekanizması ve stabilcoini. İkincisi yaygın panik. Stabilcoinin neden düştüğünün tam olarak farkında olmayan birçok yatırımcı, depegging (sabitin kaybolması) ile kaçmaya başladı.
Terra’nın yüksek getirili tasarruf hesabı olan Anchor Protocol, UST için sunduğu oranları istikrarlı bir şekilde düşürüyordu.
Yüzde 20 ile başlayan ve “istikrarlı” olarak pazarlanan teklif, Mart ayında 20’yi geçmesinden sonra istikrarlı bir şekilde düşmeye başladı. Sözkonusu teklif, Anchor’un rezervlerinin yüzde 5 artması durumunda faiz oranının da artacağı anlamına geliyordu. Rezervler yüzde 5 gerilerse, faiz oranı da düşecektir.
Bunun dışında, platformda borç alandan çok borç veren olursa, bu oranın her ay 1,5 puan düşmesi bekleniyordu.
Faiz oranlarının düşmesi beklentisiyle, UST’nin en önemli kullanım sebebi sallanmaya başladı. Örneğin, 23 Nisan günü dolaşımdaki tüm UST’lerin yüzde 72’sinden fazlası Anchor’da kilitliydi.
Yüzde 20’lik getirinin artık kalıcı olmayacağı anlaşıldığında, UST sahipleri kaçmaya başladılar.
6 Mayıs Cuma günü, Anchor’da 14 milyar UST bulunuyordu. Pazar günüyse rakam 11,7 milyardı. UST bu noktada dolara hala bağlıydı, bu da hafta sonu boyunca 2,3 milyar dolarlık sermayenin kaçtığı anlamına geliyor.
UST sahipleri yalnızca Anchor nedeniyle Terra ağıyla ilgilendikleri için, ayrılmalarıyla artık UST için başka bir kullanım imkanı olmadığı anlamına geliyordu.
UST’den çıkmak için iki seçenek
Birincisi, Terra’nın yakım ve basım (burn and mint) mekanizması
Sahiplerin 1 UST’yi 1 dolarlık LUNA ile takas edip UST’yi yok etmesi mümkün olur.
Mekanizma aslında, 1 UST, 1 doların altına düştüğünde bir arbitraj fırsatı yaratır; çünkü spekülatörler ucuz UST’yi satın alıp LUNA’da 1 dolara takas ederek ufak bir kar elde edebilirler (Bunun tersi de mümkün.)
İkinci seçenek, stabilcoin borsası Curve Finance
Bir stabilcoin küçük bir fiyat değişikliğiyle yaşadığında, bazı arbitrajcılar Curve’deki likidite havuzlarında indirimli stablecoini hangi alternatif sabit tuttuysa onunla takas ederler.
Faraza, DAI 0,99 dolardayken, yatırımcılar kar için ucuz DAI’yi alıp USDC karşılığı (1 dolar) satacaktır. Bu satın alma baskısı da normalde DAI’nin fiyatını 1 dolara kadar geri itecektir. Bu UST için de geçerliydi.
Yani çark bu şekilde işliyor. Şimdi bunun UST için neden facia bir şekilde bozulduğuna bakalım.
İlk olarak, burn ve mint çıkışı. Aşağıdaki tablo, bu çıkış yoluna ilgi hakkında oldukça net bir fikir sunuyor. LUNA arzı artarken, UST arzı yakıldıkça çöktü.
Kullanıcılar çeşitli teknik sorunlarla karşılaştığından, bu da sorunsuz bir çıkış değildi.
Terra bir blok zinciri olup etkinlikler gas ücretleriyle karşılanır. Normalden daha yüksek gas ücretlerinin yanı sıra ağda, bir seferde UST veya LUNA’nın yakılabileceği veya basılabileceği miktarların sınırları bulunur.
İşlemler bundan dolayı oldukça yavaş ve sıkışıktı, bu nedenle bazı borsalar para çekme işlemlerini duraklatmaya başladılar.
Withdrawals on Terra Network $LUNA temporarily suspended.https://t.co/hIGrAEzOwD
— Binance (@binance) May 10, 2022
Burn and mint mekanizmasının LUNA fiyatı üzerinde etkisi
UST’yi LUNA için değiştirmek ve yakmak, daha fazla LUNA basmak tokenin fiyatını düşürmek anlamına gelir. Bunun yanısıra, LUNA fiyatı düştükçe, 1 UST’yi 1 dolar değerindeki LUNA ile değiştirdiğinizde, bu 1 dolar seviyesine ulaşmak için sürekli olarak daha fazla LUNA’ya ihtiyaç olur (bu da yine daha fazla LUNA basmak anlamına gelir).
Belli bir noktada, LUNA fiyatı o kadar düşebilir ki, gelen tüm UST’ler için bir kaçış kapısı sağlamak için yeterli likidite bulunmaz.
Diğer çıkış seçeneği Curve Finance’e gelince…
Anchor’dan ayrılanlar, USDT veya USDC olsun, başka bir stabilcoin için UST’yi çevirmeye başladıklarında, hafta sonu boyunca UST 0,02 dolardan biraz daha az bir düşüş yaşadı.
Sonunda, bu işlemleri sağlayan özel havuz (” UST + 3Crv ” havuzu olarak bilinir ve tüm büyük stabilcoinleri birleştirir) dengesiz duruma geldi, yani havuzdaki diğer stabilcoinlerden çok daha fazla UST olmuştu.
Burada, Curve’de USDC karşılığı UST satıldığında ne olduğuna kısaca bakalım.
Curve’de USDC için UST satarsanız, havuza daha fazla UST eklenir ve USDC gider. Sonunda, havuzda USDC’den daha fazla UST olacaktır. Daha sonra, dengelenmek için havuz, arbitrajcıların ters trading yapmalarını sağlamak için bu UST’yi bir indirimle sunmaya başlar.
Bu, kısmen, hafta sonundan başlayarak hafif bir depegging’in görülmesinin nedeni.
Bu esnada sorun, havuzu yeniden dengeleyecek olan ters trading’in artıl gerçekleşmemesiydi. Göreceli olarak kazançlı arbitraj imkanına rağmen, kimsenin UST almak istemediği ortaya çıkmıştı. Nedenine gelince, Terra’nın en büyük uygulaması Anchor kaymaya başlamıştı.
Ve en az bir yatırımcı, havuzdaki 84,5 milyon USDC karşılığında 85 milyondan fazla UST’den çıktı. Bu durum haliyle, Curve’ün yatırımcılarını havuzu dengelemeye teşvik etmek içi indirim yaratmaya devam ederken, UST’nin dolar sabiti üzerinde daha da fazla baskı yarattı. Ve iniş hızlandı.
🚀Swap 85,001,010 $UST to 84,509,387 $USDC ($84,969,985)
LP & veCRV Holder Fee: $33,988
💰Tx Hash: https://t.co/rbLEl4IndA 🦙🦙🦙— Curve Whale Watching (@CurveSwaps) May 7, 2022
Kısa süre sonra piyasa her iki coinin fiyatının devamlı şekilde düşmesini izliyordu.
Pazar günü 0,02 dolar olan depeg, Salı günü 0,32 dolar oldu. LUNA da 30 doların altına düştü.
UST’nin piyasa değeri, LUNA’ları sollamaya başladı, bu da ikincisinin artık ilkini özümsemeyeceği ve bir ölüm sarmalı yaratacağı anlamına geliyordu.
Doğal olarak, Luna Foundation Guard (LFG) devreye girdi.
Stabilcoin’in sabitini bulmasına yardımcı olmak için Curve havuzuna bir ton UST (aynı zamanda LFG Konseyi’nde başkan olan Jump Capital’den yaklaşık 216 milyon dolar) döktü. Daha sonra, UST sabit fiyatın altındayken BTC’yi harcaması söylenen “profesyonel bir piyasa yapıcısına” stokladığı Bitcoin varlıklarını kullanmaya başladığı bildirildi.
Sonrasında UST 0,64 dolardan 0,93 dolara yükseldi.
Fakat ne yazık ki, bu sadece kısa bir ertelemeydi. Curve üzerinden çıkışlar, kurtarma likiditesini yedi. Ayrıca belirtmek gerekir ki, BTC’nin aslında sabitleyiciyi savunmak için kullanılıp kullanılmadığı da belli değil.
Sonuçta, insanlar UST’den vazgeçip LUNA’ları sattıkça LUNA fiyatı düşmeye devam etti ve fiyatı o kadar düşüktü ki UST için yeterli çıkış yeri kalmadı ve devasa miktarda kötü borç yarattı.
LUNA’nın dolaşımdaki arzı 8 Mayıs günü 343 milyon iken, UST yakımı için basımlarla 12 Mayıs’a kadar bu rakam 32,3 milyara yükselmişti.
