Arbitrum, Ethereum ağındaki işlem hacminin artmasıyla birlikte ortaya çıkan bir Layer-2 projesidir. Amacı, Ethereum ağındaki işlem hacminin artması sebebiyle meydana gelen yoğunluk ve ölçeklenme problemlerini çözmektir.
Ethereum ağı, merkeziyetsiz uygulamalar ve kripto para projeleri oluşturmak isteyen kullanıcıların en çok tercih ettiği ağlardan biridir. Bununla birlikte kullanıcıların ağa karşı talebinin artmasıyla birlikte işlem hacmi giderek büyümüştür. Bu da Ethereum ağının yavaşlamasına ve gas ücretlerinin artmasına neden olmuştur.
Bu problemi çözmeyi amaçlayan Offchain Labs ekibi ise, Arbitrum ağını işlemleri hızlandırmak ve ücretleri düşürmek üzere geliştirdi.
Arbitrum nedir, özellikleri nelerdir?
- Optimistic sonuç: Arbitrum’da uygulanan rollup süreci, optimistic bir süreçtir. Arbitrum aracılığıyla işlenen işlemlerin anında geçerli ve doğru olacağı anlamına gelir. ‘Validator’ olarak bilinen doğrulayıcılar, rollup bloklarını göndererek diğer işlemlerin geçerliliğini de doğrulayabilir. Ağda her işlem grubu için en az bir doğrulayıcı bulunması sistemin amaçlandığı gibi çalışıp işlem yükünü azaltacaktır.
- Veri özetleme: Arbitrum zincir için köprü oluşturarak verilerin kolay bir şekilde işlenmesini sağlar. Köprü oluştururken Ethereum’u bir nesne olarak ele alıp, rollup’ı yani toplama işlemini kolaylaştırır. Ardından Ethereum ana ağına tekrar veri için çağrı yaparak onaylanmış blokları çağırır. Böylelikle veri, türetildiği işlemlerden çok daha küçük boyutta olacağından ana ağda kolayca işlenmesi sağlanır.
- Doğrulayıcılar: DApp’lerini Arbitrum aracılığıyla çalıştırmayı seçen geliştiriciler, kendi doğrulayıcılarını seçebilirler. Arbitrum’un doğrulayıcı yapılandırması sayesinde node’lar arasında daha az iletişim gerekir. Bu da işlem hızını artırıp siber saldırılara karşı önlem sağlamaktadır.
Arbitrum nasıl çalışır ve Optimistic Rollup nedir?
Optimistic Rollup, tüm sürecin zincir dışı bir alanda gerçekleştirilmesi anlamını taşır. İşlemleri yaparken kendi altyapısını kullanır.
Rollups sayesinde dağınık işlemler Ethereum Layer-1’de düzenlenir ve ağa destek verilir.
Optimistic Rollup, herhangi bir validator’a rollup blokları yayınlar ve diğer bloklara geçerlilik onayı vermeyi sağlar. Rollup toplama işlemi, genel olarak bilgileri optimize etmeye ve tam zincir geçmişinin yeniden oluşturulmasına yardım etmektedir.
Arbitrum’daki Optimistic Rollup’lar kişiye özel bir yan zincir çözümü olarak ayarlanmaktadır. Yan zincirleri ana ağa bağlı bir şekilde Ethereum’a gönderir. Dağınık işlemleri yan zincirde toplar. Ardından işlem verilerini Ethereum blok zincirine aktarır.
Arbitrum protokolü tüm bu süreç gerçekleştikten sonra validator’lar aracılığıyla kodun doğru bir şekilde çalışmasını sağlar. Böylelikle de gizli anlaşmalar ve diğer saldırılara karşı önlem alınır.
Son olarak, Validator’ların işlemleri doğrulayabilmesi için kullanıcıların önce ETH staking’e katılması gerekmektedir.
Arbitrum’un avantajları nelerdir?
Arbitrum, kullanıcılara rollup çözümü sayesinde oldukça düşük işlem ücretleri sunar. Bununla birlikte kullanıcılar diledikleri işlemleri çok daha hızlı bir şekilde gerçekleştirebilme imkanına sahip olurlar.
Arbitrum, geliştirici ve girişimcilere proje aracılığıyla ölçeklenebilir merkeziyetsiz uygulamalar oluşturma imkanı sunar.
DApp’lerin performansını iyileştirmeye çalışan arbitrum, Ethereum ağı tarafından desteklendiği için kullanıcılara yüksek seviyede güvenlik sunar.
EVM ile uyum
Ethereum Virtual Machine (Ethereum Sanal Makinesi, EVM) akıllı sözleşmelerin çalışmasını sağlayan, Ethereum ağına ait bir tür sanal makinedir. Akıllı sözleşmeler için Solidity isimli programlama dilini kullanan entegrasyon, oluşturulan akıllı sözleşmelerin Arbitrum ağında da çalışmasına imkan sağlar.
Arbitrum ağı hangi kripto borsalarında var?
Ethereum’daki gas ücretlerini düşürüp, işlem hızını artıran Arbitrum ağı, Uniswap ve Bybit gibi küresel kripto para borsalarında çalışmaktadır. Bu plaftormları kullanan kullanıcılar, düşük gas ücreti ve hızlı işlem avantajından faydalanabilirler.
